De Oranjesluizen bestaan in maart 2022 maar liefst 150 jaar. Wat ooit begon als een sluizencomplex waar 2 sluiswachters met grote spierballen handmatig de sluisdeur opendraaiden, bedienen de operators deze nu met 1 druk op de knop.
We spreken met oud-sluiswachter Jaap van As en huidige operator Laurens van Slooten over de verschillen én de overeenkomsten van de Oranjesluizen, vroeger en nu.
Luchtfoto van de Oranjesluizen
Jaap startte in 1980 bij de Oranjesluizen en Laurens eind 2020. Laurens: ‘Ik had altijd al een passie voor water en scheepvaart. Ook na 1,5 jaar als operator verveelt het nog steeds niet om de hele dag met voorbijvarende boten en schepen te werken.’
Voordat Jaap op het sluizencomplex werkte, was hij schipper. Hij kent dus beide kanten van de scheepvaartwereld: ‘Voor mij is het werk op de sluis ook nooit gaan vervelen. Er veranderde in mijn tijd veel, maar vakmanschap bleef altijd belangrijk. En het goede contact met collega’s, natuurlijk. Ik had tot aan mijn pensioen in 2008 altijd veel plezier in mijn werk.’
Steeds meer techniek
Een van die grote veranderingen die Jaap in zijn carrière zag, was de komst van motorisch aangedreven sluisdeuren. Jaap: ‘Vroeger bestond het grootste deel van mijn werk uit het handmatig bedienen van de sluis. Aan weerskanten van de sluisdeur draaiden ik en mijn collega aan een grote lier. Daarmee ging dan de deur van de sluis open.’ Laurens: ‘Nu is dat eigenlijk 1 druk op de knop. Natuurlijk moet je er nog wel voor opgeleid worden, maar het is een stuk eenvoudiger.’
Ook de marifoon deed zijn intrede tijdens Jaaps tijd op de Oranjesluizen. Dat is een speciale radio voor de scheepvaart. ‘Die marifoon hing in een grote toren. Daar liep je heen voor contact met de schippers.’ Naast de marifoon gebruiken ze nu volgens Laurens nog meer techniek om het verkeer in goede banen te leiden: ‘We maken ook gebruik van radartechnologie. Daardoor weten we al ver van tevoren welke schepen richting de sluis varen. En stroomt alles veel sneller door. Als een schip nu een paar uur moet wachten is het lang.’ Jaap: ’Vroeger lagen schepen soms wel 10 tot 12 uur stil voor de sluis.’
Nieuwe sluizen
Wat de grootste verandering is in al die jaren scheepvaart bij de Oranjesluizen? De grootte van de schepen. ‘Schepen zijn nu zo groot. Vroeger had je schepen van 200 tot 500 ton’, zegt Jaap. ‘Nu zijn ze soms wel 4000 ton. Die pasten vroeger niet eens in de sluizen. Daarom bouwden we een 4e sluis en renoveerden we de andere 3.’
Laurens: ‘We hebben vandaag de dag 1 grote sluis, 1 speciaal voor pleziervaart en 2 voor kleinere schepen. Het is zó efficiënt en automatisch dat ervaren schippers door hun radar vaak al weten wanneer ze bij welke sluis zullen doorvaren. Het werk is een stuk overzichtelijker, maar daardoor zeker niet minder levendig of leuk. Je werkt de hele dag met grote en kleine schepen, en laat ze vlot en veilig door de sluis varen. Wat is er mooier dan dat?’
Bron:Rijkswaterstaat