Schippers waarderen project’ Varen doe je samen’

Het wordt steeds drukker op het water. De stijgende welvaart in de afgelopen decennia betekende ook
groei van de recreatievaart. Watersporters beleven plezier aan hun vrijetijdsbesteding en daarnaast is
de recreatievaart in economisch en toeristisch opzicht een belangrijke factor geworden voor Nederland.
Tegelijkertijd wordt er veel vracht vervoerd over het water in steeds grotere schepen. Beroepsvaart en
recreatievaart komen elkaar dan ook vaak tegen en zitten elkaar daarbij soms letterlijk en figuurlijk in het
vaarwater. Hierbij doen zich gevaarlijke situaties voor. Hoewel het absolute aantal geregistreerde ongevallen
op het water in vergelijking met bijvoorbeeld het wegverkeer relatief laag is, hebben aanvaringen tussen
beroepsvaart en recreatievaart vaak ernstige gevolgen voor de betrokkenen. Daarnaast worden situaties
waarbij beroepsvaart en recreatievaart in elkaars directe nabijheid verkeren door beide partijen vaak als
onveilig ervaren. Zo is uit gesprekken met beroepsschippers gebleken dat zij dikwijls hun hart vasthouden als zij
plaatsen passeren waar tevens drukke recreatievaart is.

Om de veiligheid op de Nederlandse vaarwegen te vergroten is in 2007 het project ‘Varen doe je samen!’
gelanceerd tijdens de HISWA te water in IJmuiden. Daar hebben alle betrokken organisaties Rijkswaterstaat,
alle provincies, de havenbedrijven van Amsterdam, Rotterdam en Groningen, de ANWB, HISWA Vereniging,
het Watersportverbond en Koninklijke Schuttevaer het Convenant ‘Varen doe je samen!’ ondertekend. Het
project loopt tot en met 2014 en wordt uitgevoerd door de Stichting Recreatietoervaart Nederland (SRN).

Doelstelling
Het doel van het project is de verkeersveiligheid tussen recreatie- en beroepsvaart te verbeteren door
(mogelijk gevaarlijke) knelpunten te beschrijven, en het aanbieden van veilige (alternatieve) routes. Deze
doelstelling wordt onder andere gerealiseerd door de zogenaamde Knooppuntenboekjes, het onderhouden
van de informatieve website www.varendoejesamen.nl en het geven van lezingen of presentaties bij
watersportverenigingen, jachthavens of andere organisaties. Dit laatste gaat vaak in samenwerking met
mensen van Rijkswaterstaat en Koninklijke Schuttevaer (de brancheorganisatie van de binnenvaart).

Knooppuntenboekjes
Na een succesvolle pilot in 2007 door Rijkswaterstaat Zuid-Holland zijn in 2008 de eerste vijf
Knooppuntenboekjes gemaakt. In 2009 kwamen er nog vijf bij. Daarmee was een landelijke dekking compleet.
In de Knooppuntenboekjes worden ruim 100 knelpunten, verdeeld over heel Nederland, beschreven waar
beroeps- en recreatievaart het water delen. Tevens wordt aangegeven hoe watersporters de punten veilig
kunnen passeren of oversteken. De serie omvat de volgende gebieden: 1a Noord-Holland, 1b Zuid-Holland,
1c het Amsterdam-Rijnkanaal, 2 de Deltawateren, 3 Friesland, Groningen en Drenthe, 4a de Maas en de
grote rivieren, 4b de Geldersche IJssel, het Twentekanaal en de kop van Overijssel, 5a de Waddenzee, 5b het
IJsselmeer, de Randmeren en Flevoland en 6 de Noordzeekust.

Folders
Er zijn naast de Knooppuntenboekjes ook folders over ‘veilig varen’ gemaakt. Voorbeelden: ‘Veilig het
water op’, ‘Tips voor de roeiers en kanoërs’, ‘Spelregels voor een veilige snelle vaart’ en ‘Veiligheid aan
boord’. De eerstgenoemde folder geeft kort en bondig handige tips en de meest belangrijke verkeersregels
op het water. In 2012 verschijnt de handige folder ‘Het blauwe bord’. Met uitleg hoe je op de stromende
rivieren grote schepen die de verkeerde wal varen moet passeren (stuurboord op stuurboord passeren). De
regels in het Binnenvaartpolitiereglement en het Rijnvaartpolitiereglement (RPR) worden toegelicht. Alle
Knooppuntenboekjes en folders zijn als pdf te downloaden op www.varendoejesamen.nl

Resultaten
In 2009 en 2010 is via www.varendoejesamen.nl onderzocht hoe watersporters die al bekend waren met het
project de aangeboden informatie ervaren en waarderen. Het blijkt dat jaarlijks veel (nieuwe) watersporters
het project leren kennen, meestal via internet of een beurs. De Knooppuntenboekjes worden als zinvol en
duidelijk ervaren en de meeste deelnemers zijn van mening dat deze wijze van presenteren bijdraagt aan het
verhogen van de veiligheid op het water. Het project krijgt gemiddeld een 7, recreatieschippers geven het
project een hoger cijfer dan beroepschippers. De projectgroep verwerkt de onderzoeksresultaten en gedane
suggesties in de campagne tot en met 2014.

Waarneming
Op het water gebeuren gelukkig relatief weinig ongevallen. In Nederland is de registratie van (bijna) ongevallen
niet optimaal. Dat maakt het lastig om statistisch te onderbouwen of Varen doe je samen! heeft bijgedragen
aan het vergroten van de veiligheid op het water. Het valt wel af te leiden uit reacties die de onderzoeken
via de website opleveren. Het blijkt ook uit de waarneming in de praktijk van het personeel op diverse
verkeersposten en patrouilleschepen van Rijkswaterstaat. De verkeersposten staan vaak op drukke punten
en hier ziet men ‘voor de deur‘ dat het veiliger is geworden op het water. Recreatieschippers steken op
een veiligere manier over en nemen vaak op tijd via de marifoon contact op met aanwezige beroepsvaart
of de verkeerspost om afspraken te maken. ‘Waar wilt u me hebben?’ is een veelgestelde vraag aan
beroepsschippers. De communicatie over en weer via de marifoon gaat nog niet optimaal, maar daar zal
binnen het project vanaf 2012 ook aandacht aan worden geschonken.

Interessant?
De informatie van Varen doe je samen! is voor alle watersporters interessant. Voor beginnende
watersporters en huurders. Voor watersporters die voor het eerst in een nog onbekend gebied gaan varen.
En zeker ook voor ervaren watersporters die open staan voor nieuwe informatie over ‘veilig varen’ en niet
te oud zijn om te leren.

De beroepsvaart doet – via Koninklijke Schuttevaer – ook mee aan het project. De informatie van Varen doe
je samen! is ook voor binnenvaartschippers interessant. Dat bleek bijvoorbeeld tijdens de Opstapdag die
in 2011 op het Amsterdamse IJ werd georganiseerd. De aanwezige binnenvaartschippers maakten daar
voor het eerst kennis met de aanbevolen oversteekplaats voor de recreatievaart, die al een paar jaar in
Knooppuntenboekje Noord-Holland staat.

Digitaal
De afgelopen jaren werden de Knooppuntenboekjes gedrukt en waren deze gratis verkrijgbaar. Helaas is
het in 2012 financieel niet meer mogelijk de boekjes gedrukt aan te bieden. De boekjes worden uiteraard
wel geactualiseerd en zijn voortaan alleen als pdf bestand te downloaden op www.varendoejesamen.nl.

Op de Hiswa
Varen doe je samen! is van 6 tot en met 11 maart weer met een eigen stand aanwezig op de HISWA
Amsterdam Boat Show 2012. Als u zelf een usb stickje meeneemt, zetten wij de meest recente
Knooppuntenboekjes en folders er voor u op! Op het moment van schrijven is het standnummer nog niet
bekend, houd hiervoor www.varendoejesamen.nl in de gaten.

Varen doe je samen! kon natuurlijk niet achterblijven en is sinds 2011 ook te vinden op diverse Social media
websites zoals Twitter, Facebook, Hyves en LinkedIn.