De tweede sluiskolk in Eefde krijgt aan de ene kant puntdeuren en aan de andere kant een segmentdeur. Die segmentdeur is bijzonder, omdat deze deur voor het eerst in Nederland wordt toegepast in een schutsluis.
Bouwen naast een rijksmonument
De huidige sluis in Eefde is een rijksmonument, dat in 1933 in gebruik is genomen. De sluis is ontworpen in de stijl van de Nieuwe Zakelijkheid, met invloeden van de Nieuwe Haagse School. Kenmerkend voor deze stijl is het gebruik van voor die tijd nieuwe materialen, zoals beton en ijzer. Sluis Eefde heeft hefdeuren met twee karakteristieke witte hefportalen. Eis van het ontwerp van een tweede sluiskolk is dat deze het monument niet mag ontsieren en niet boven het maaiveld mag uitsteken. Er mag dus niets naast de historische portalen komen te staan wat de aandacht van het monument afleidt.
Unieke segmentdeur tweede sluiskolk Eefde
Aannemerscombinatie Lock to Twente stelde voor in de nieuwe sluiskolk aan de IJsselzijde traditionele puntdeuren te plaatsen en aan de kant van het Twentekanaal een segmentdeur. Een segmentdeur bestaat uit een enkele halfronde deur, die verticaal draait om zijn as. Als de sluis open is, ligt de segmentdeur plat op de bodem. Schepen varen over de deur heen. De deur draait omhoog als de sluis gesloten wordt.
Daarnaast heeft een segmentdeur als voordeel, dat deze ook dicht kan als water onder hoge druk de sluis binnenstroomt. Dit is belangrijk bij een calamiteit waarbij de sluis aan beide zijden open is. Door het grote hoogteverschil kan het Twentekanaal binnen twee dagen leegstromen. De puntdeuren sluiten lastig onder hoge druk, door het draaimechanisme van de segmentdeur is er minder energie nodig om deze te sluiten en gaat dat dus makkelijker.
Vullen sluiskolk Eefde met vulmossel
Door de segmentdeur een stukje naar beneden te draaien, ontstaat er door een soort uitsparing een opening tussen de deur en de drempel van de kolk. Zo kan het water de sluiskolk inlopen. Deze uitsparing in de segmentdeur wordt ook wel de ‘vulmossel’ genoemd. Daarna stroomt het water onder de deur in een woelkelder. In deze woelkelder staan pilaren op de bodem, die de val van het water breken. Dit is nodig, omdat door het grote verval anders het water te hard de kolk instroomt. Vervolgens stroomt het water vanuit de woelkelder door een zogenoemd weerstandsrooster de kolk in. Het weerstandsrooster zorgt ervoor dat de stroming van het water afneemt en voldoende spreidt. Op deze manier wordt gezorgd dat bij het vullen van de kolk de schepen stabiel in de kolk blijven liggen.
Innovatief bewegingswerk puntdeuren en segmentdeur
Ook het bewegingswerk van de puntdeuren en de segmentdeur in de tweede sluiskolk is innovatief. Bij veel conventionele systemen worden cilinders door een apart hydraulisch aggregaat aangedreven. In het nieuwe systeem voor Sluis Eefde worden de cilinders aangedreven door een powerunit die zich achterop de cilinder bevindt. Dit bespaart niet alleen veel ruimte, de belangrijkste overweging is dat dit type cilinder beter bestand zal zijn tegen een eventuele aanvaring dan een conventioneel systeem. Bijkomend voordeel is dat deze cilinders veel minder olie bevatten dan de gebruikelijke hydraulische systemen met leidingwerk en aggregaat. Hierdoor is het risico op milieuschade aanzienlijk kleiner.
Weetjes deuren tweede sluiskolk Eefde
De puntdeuren zijn ieder circa 13,4 x 7,7 x 0,68 m en wegen elk 50.000 kg.
De segmentdeur is circa 15,1 x 4,6 x 5,6 m en weegt circa 51.000 kg.
De segmentdeur is een geheel afgesloten, luchtdichte staalconstructie en is daarmee zelfdrijvend. Hierdoor is een minder zwaar bewegingswerk nodig om de deur te kunnen bewegen.
Bron:Rijkswaterstaat