Meerstoelen zijn grote, betonnen constructies in een vaarwater. Sinds de jaren ’70 lag de reservedeur van de Noordersluis tussen 5 meerstoelen in het Binnenspuikanaal van het sluizencomplex IJmuiden. De deur én de meerstoelen zijn afgelopen tijd weggehaald, omdat het Binnenspuikanaal hier verdiept wordt voor de zoutdam.
Gijs Kalkman, objectdeskundige bij Rijkswaterstaat, praat ons bij over de meerstoelen.
Van remstoelen naar meerstoelen
Meerstoelen zijn, zoals de naam suggereert, bedoeld voor schepen om af te meren. Kalkman legt uit waar deze naam vandaan komt: ‘Vroeger stonden er in de toeleidingskanalen naar de sluizen remstoelen. De remstoelen zorgden ervoor dat de schepen richting de sluis werden geleid. In de loop der tijd zijn de meeste remstoelen verwijderd en vervangen door meerstoelen. Schepen konden aan de meerstoelen afmeren, terwijl ze wachtten voor de sluis.’
Verandering in functionaliteit
De meeste meerstoelen in IJmuiden hebben in de loop der jaren hun functie verloren. De scheepvaart is vooruitstrevender geworden en er is betere apparatuur beschikbaar. Kalkman: ‘Hierdoor is er beter overzicht wanneer een sluis beschikbaar is. Tegenwoordig worden grote schepen pas naar binnen geleid als een sluis open is. Tot die tijd blijven schepen buiten het sluizencomplex wachten. De meerstoelen zijn hierdoor overbodig geworden.’
Het verwijderen van de meerstoelen draagt ook bij aan een ruimere vaarweg. ‘Een meerstoel is namelijk 17 meter hoog, heeft een omvang van 7 meter en weegt ruim 400 ton’, aldus Kalkman .
Ruimte voor de zoutdam
Ook in het Binnenspuikanaal stonden lange tijd nog 5 meerstoelen. Deze hadden nog wel een duidelijke functie. Aan deze meerstoelen lag de reservedeur van de Noordersluis lange tijd afgemeerd. ‘In juni 2023 zijn deze meerstoelen weggehaald vanwege de werkzaamheden voor de zoutdam. De reservedeur is verplaatst naar een tijdelijke ligplaats in Amsterdam’, vertelt Kalkman.
Ook licht hij de reden hiervoor toe: ‘Selectieve Onttrekking is grotendeels een onderwaterconstructie. Hiermee sturen we het overtollige zoute water, dat via Zeesluis IJmuiden het Noordzeekanaal binnenkomt, via een zoutdam terug naar zee. Om te zorgen dat het zwaardere zoute water richting de opening van de zoutdam stroomt, is een groot deel van het Binnenspuikanaal verdiept tot -23 NAP. De meerstoelen stonden letterlijk in de weg en zijn daarom verwijderd.’
Overzicht van het sluizencomplex met in het midden de meerstoelen en de reservedeur van de Noordersluis
Verwijderen van de meerstoelen
De meerstoelen zijn met behulp van een groot kraanponton, ook wel een drijvend platform, uit het water getild. Kalkman licht dit toe: ‘De 6 meerstoelen zijn, nadat ze in het water zijn geplaatst, volledig afgevuld met zand. Daarom werd eerst al het zand verwijderd met een kraanschip. Door het drijvend vermogen komen de meerstoelen los van de bodem. Hierna konden ze door het kraanponton uit het water gehesen worden.’
Daarna zijn de meerstoelen afgevoerd naar een andere locatie. Waar mogelijk wordt materiaal van de meerstoelen verwerkt en hergebruikt, bijvoorbeeld voor ijzer en beton. Nadat de zoutdam gereed is, verhuist de reservedeur van de Noordersluis terug naar IJmuiden. De deur wordt dan afgemeerd aan de kadeconstructie ten noordoosten van de zoutdam, langs het Arosa Sun terrein.
Verwijdering van de meerstoelen
Bron:Rijkswaterstaat